Pişmaniye ve
Paşmina aynı yerden geliyor; Farsça
yünlü kelimesinden.
Koskoca Aleksandır, Arapça'nın el/al takısına kurban gitmiş. Biz sanmışız ki Araplar al-İskender diyor, al'ı atmışız,
İskender bize kalmış. E kebabı nereden uydurmuşuz. Uydurmamışız, bulan adam bulduğuna kendi adını vermiş.
Maydanoz, bize Arapça'dan, onlara da Yunanca'dan geçmiş. Atası "Makedonya otu" anlamındaki
makedonísion kelimesi.
Yunanca
kolpos kelimesi kucak demek. Denizi kucaklamak anlamından, koy kelimesini üretmişler;
korfos demişler. Biz de alıp
körfez yapmışız.
Eski Yunanca'da kalkmak, yükselmek anlamında
tolle /tol fiili var. Bir de yukarı anlamında
ana kelimesi. Yunanlılar durdukları yerden doğuya doğru bakmışlar ve güneşin oradan doğduğunu (kalktığını) görüp anatoli demişler. Biz de bunlar bize ne diyor deyip bunu alıp anadoli >
anadolu yapmışız.
Fransızlar da bakmışlar güneş bizim buralardan kalkıyor, bizim kalmak fiilimiz
"lever" deyip buradan doğu ülkeleri anlamında
"levant" kelimesini üretmişler. Doğuya ait olan şeylere de "
levantin" demişler. Bizim
levanten yani. Bu arada söz konusu lever fiilinden "kaldıraç" da
levier; bizim
levye yani. Havada durmak anlamında levitasyon da aynı köten evet.
1800'lü yıllarda İrlanda'da, Toprak Birliği adı altında bir uygulama başlamış. Charles Cunningham Boycott diye biri "Ben tanımıyorum bu kararları birader" deyip uymama kararı almış. İngilizler daha önce böyle bir şeyler karşılaşmadıkları için bu işe söyleyecek laf bulamayınca adamın soyadından "to boycott" fiilini üretmişler. Türkler durur mu hemen yapıştırmış cevabı, kelimeyi alıp
boykot yapmışız.
Yunanca
kerato, boynuz demek. Boynuz takan adama
kerata dememiz buradan geliyor. Bir de o boynuzu başına takmayıp ya da hem takıp, hem de yontup ayakkabı çekeceği yapan adamlar var. Orada da ürünün türü olan boynuz zamanla ismi haline gelmiş, çekeceğe de kerata demişiz. Şirin sevimli çocuğa neden kerata demişiz, pezevenk yerine mi ayakkabı çekeceği yerine mi bilemedim.
Tavlada zarı atıyorsunuz 4-4 geliyor hemen yapıştırıyorsunuz "dört cihar" diye. Cihar ya da cıhar, çahar nedir peki, e bildiğimiz dört; onun Farsçası.Tamam çehar cepte; devam edelim.
Hani Anadolu'da kenar süsü yapar kadınlar da ne derler "su işi". İşte "su" kenar demek. Çahar+su = 4 kenarlı yer, bizim
çarşı yani. ( Yıllardır böyle bilirim ama başka bir kaynak "su" yol demektir, çarşı da "dörtyol" demiş. Yolların birleştiği yer anlamında herhalde. Kenar daha mantıklı geliyor ama bilemedim. )
Hani parçalanır da eski elbise falan ne derler eskiler : "paralandı". "Para/pare" aynen parça demek. çahar+pare =
çalpara. 4 parça dan oluşan dansöz zili.
Bayram seyran olur da tören yaparlar belediyenin alanında, oraya da tahtadan kemer kurarlar, hani "tak" derler. Ondan 4 taneyi kurarsanız ne olur çahar+tak =
çardakMıh vardır değil mi, çivi anlamında. 4 tane mıh ne eder peki :
çarmıhCumartesi günü Yahudiler için dinlenme günüdür biliyorsunuz, adı da "şabat günüdür." Bu şabat kelimesi Farsça'ya şabba/şamba olarak geçmiş ve cumartesi gününü adı olmuş. Peki cumartesiden 4 gün sonrası ne olur çahar+şamba =
çarşamba. Bu arada, tavlada 5 neydi, penc; 5. gün neymiş o zaman penc+şembe. Hayır şeş-şembe yok, diğer günlerin isimleri başka yerlerden geliyor.
Çöp deyince evin çöpü dışında aklımıza bir de ince dal gelir değil mi. İşte o dallardan 4 tanesi koyun bir araya çahar+çübe =
çerçeveTavlada 1 neydi, yek. Dörtte bir, çahar+yek =
çeyrek 4-5 maddeden fazla yazmayayım diyordum, daha da duramadım. Beğenirseniz devamı da gelir :)
